Një nga problemet më serioze, por jo aq të adresuara në mënyrë popullore, sot është plakja e popullsisë. Brenda Bashkimit Europian regjistrohen tregues problematikë për sa i përket natalitetit, gjë që shtron pyetjen për të ardhmen e fuqisë punëtore jo vetëm në vendin tonë.
Megjithëse Bashkimi Evropian po zgjerohet duke përfshirë shtete të reja anëtare dhe pasuria e qytetarëve të tij po rritet, ai duhet të përballet me këtë problem. Gjithnjë e më pak fëmijë po lindin, duke kërcënuar tregun e punës, sistemin e kujdesit shëndetësor dhe sistemin e pensioneve. Raportet demografike paralajmërojnë se popullsia e Evropës po shuhet ngadalë. Në të njëjtën kohë, sondazhet tregojnë se evropianët do të mirëprisnin më shumë pasardhës. Megjithatë, vetëm me kusht që ato të jenë të mjaftueshme ekonomikisht për këtë.
A do të jemi dëshmitarë të një krize demografike?
Është një supozim i madh se në dekadat e ardhshme do të jemi dëshmitarë të një krize demografike të paprecedentë. Si pasojë e nivelit të ulët të lindjeve, largimit të të rinjve jashtë vendit, rritjes së jetëgjatësisë dhe mbylljes ndaj të huajve, ne mund të bëhemi një nga shoqëritë më të plakura në Bashkimin Evropian. Plakja e popullsisë është sigurisht një trend që prek të gjitha vendet e zhvilluara të botës, ndaj nuk është vetëm problemi ynë. Për sa i përket parashikimeve demografike, Evropa Perëndimore dhe Veriore janë dukshëm më të mira se vendet në Evropën Jugore dhe Lindore. Prandaj, zgjidhja e krizës demografike duhet të përfshijë masa në fushën e ekonomisë, punësimit dhe familjes.
Ndërsa vendet si Norvegjia, Danimarka dhe Irlanda do të rriten në popullsi, Finlanda do të mbajë një popullsi afërsisht të qëndrueshme. Pas vitit 2030, Sllovakia përballet me një zhdukje graduale dhe, në të njëjtën kohë, një plakje më të shpejtë të popullsisë sesa vendet e Evropës Perëndimore dhe Veriore. Sot ne jemi ende ndër kombet më të rinj evropianë, por po plakemi më shpejt se të tjerët. Deri në vitin 2060, ne duhet të jemi ndër kombet më të plakur në Evropë. Kjo do të thotë se do të jetë shumë më e vështirë për të mbajtur të financuar sistemin shëndetësor dhe pensional. Plakja nuk do të ndodhë gradualisht, por shumë dinamike. Si rezultat, ne do të bëhemi një nga popullsitë me plakjen më të shpejtë në Evropë.
Efekti i lindshmërisë së ulët do të forcojë gradualisht plakjen e popullsisë
Zhvillimet demografike në vendet evropiane janë shumë të ndryshme për të lejuar një parashikim të vetëm të rritjes së produktivitetit në të gjithë Evropën. Nuk ka asnjë vend që është vetëm në anën pozitive, por mund të shihen disa vlerësime të trendit. “Fituesit” demografikë janë vendet e veriut, por edhe Gjermania, ku pesha e 30-49-vjeçarëve do të rritet në dekadën e ardhshme. Një tendencë e ngjashme pritet të ndodhë në Danimarkë, Belgjikë, Holandë dhe Mbretërinë e Bashkuar. Rritja e produktivitetit të punës në Evropën Qendrore dhe Lindore mund të përfundojë edhe për shkak të uljes së numrit të punonjësve të moshës 30-49 vjeç për shkak të migrimit të tyre të vazhdueshëm drejt Perëndimit. Ai do të ndihet kryesisht nga Çekia dhe Hungaria. Sllovakia duhet të jetë më pak e prekur, por në dekadën e ardhshme do të ndihet edhe rënia e punëtorëve.
Mund të ketë disa arsye për parashikime të pafavorshme. Shkalla e lindjeve në Sllovaki është më e ulët se në vendet e Evropës Perëndimore dhe Veriore. Gratë janë më të përkushtuara për karrierën e tyre, po bëhen më pak martesa dhe numri i divorceve po rritet. Kësaj duhet t’i shtohen modele të reja të bashkëjetesës, të cilave u këshillojmë prindërit e vetëm ose sindikatat homoseksuale. Shumë të rinj shkojnë në vende më të pasura për arsimim dhe mundësi më të mira karriere. Paradoksi mbetet se ne jemi mjaft të mbyllur për emigrantët nga vendet e tjera dhe ndoshta nuk jemi veçanërisht tërheqës për ta. Pra nuk jemi i vetmi shtet që luftojmë, ose do të luftojë me rënien e njerëzve.
“Shterja natyrale është shumë më e zakonshme në Evropë sesa në SHBA për shkak të një popullsie më të vjetër, niveleve më të ulëta të lindjeve dhe më pak grave në moshë të lindjes së fëmijëve. Shkatërrimi natyror është një shqetësim i madh politik sepse dëmton qëndrueshmërinë demografike të një rajoni, duke reduktuar qëndrueshmërinë e tij ekonomike dhe konkurrencës”.
– demografi Dudley Poston me kolegët nga Universiteti A&M i Teksasit
Migrimi si zgjidhje për një problem
Nëse popullsia plaket, do të ketë më pak aktivitete pune dhe më shumë pensionistë. Mund të ketë edhe një situatë ku popullsia do të rritet, por niveli ekonomik nuk do të krijojë kushte për një jetë të kënaqshme. Megjithatë, punëtorët e huaj mund të ndihmojnë në rritjen e ekonomisë. Ata janë fleksibël dhe shkojnë në ata sektorë profesional ku ka mungesën më të madhe të fuqisë punëtore.
“Vendet e Bashkimit Evropian që mbështesin politikën e familjes dhe harmonizojnë jetën e punës dhe familjes kanë një përqindje më të lartë të lindjeve. Emigracioni jep një kontribut të rëndësishëm në rinovimin dhe forcimin e popullsisë aktive në nivele të ndryshme ekspertize.”
– sociologu François Héran
Nga këndvështrimi ynë, hapja e kufijve ndaj vendeve të treta është një nga mënyrat për të shmangur krizën demografike. Nëse shkalla e lindjeve, migrimit ose vdekshmërisë nuk rritet rrënjësisht, presioni mbi sistemin e pensioneve do të rritet me shpejtësi. Migrimi mund të jetë një kusht kyç për të shmangur plakjen e popullsisë dhe rënien e fuqisë punëtore. Nuk do të ekzistonte rreziku i mbingarkesës së sistemeve të pensioneve pothuajse në të gjitha vendet e Bashkimit Evropian. Ne do të shohim ndikime pozitive vetëm kur kompania të jetë në gjendje të menaxhojë dhe konsolidojë migrimin.
